پروژێ پروگرامێ ناڤ خویێ

تقييم المستخدم: 1 / 5

تفعيل النجومتعطيل النجومتعطيل النجومتعطيل النجومتعطيل النجوم
 پەرەگرافی یەکەم :

1.    ناوی ڕێکخراوەکە : ڕێکخراوی سەوزی ئەوروپی – کوردستانی

2.    پێناسەی ڕێکخراوەکە : ڕێکخراوی سەوزی ئەوروپی – کوردستانی ڕێکخراوێکی ناحکومی خۆبەخشە، لە وڵاتی نەرویج دامەزراوە بۆ داکۆکی لە مافی مرۆڤ و ژینگە لە کوردستانی باشور و خاوەن پێگەی سەربەخۆ و ئازادی خۆیەتی.

پەرەگرافی دووەم :

شوێنی ڕێکخراوەکە

1.    شوێنی سەرەکی ئەم ڕێکخراوە وڵاتی نەرویجە.

2.    ئەم ڕێکخراوە مافی ئەوەی هەیە کە نوسینگە و نوێنەری لە کوردستان و دەرەوەی کوردستان هەبێت، وە بۆی هەیە لقی لە دەرەوەی کوردستان و لە هەموو شوێنێکیش هەبێت.

پەرەگرافی سێیەم

نیشانە

لۆگۆی ئەم ڕێکخراوە لە سێ ڕەنگی سەرەکی پێكدێت ( سەوزی کاڵ _ شینی کاڵ_ سپی )، کە نیشانەی ڕەنگی سروشت و ژیان و ئاشتین.



پەرەگرافی چوارەم

ئامانجەکانی ئەم ڕێکخراوە :

1.    کارکردن بۆ پاراستنی ژینگە وسروشت لە کوردستانی باشور کە سەرجەم سەرچاوەکانی ئاو و دارستان و خاکەکەی دەگرێتەوە، و پەرەپێدان و گەشەپێدان و پاراستنیان بەتایبەت سەرچاوەکانی ئاو.

2.    وشیارکردنەوەی جەماوەر لە بواری ژینگە وبڵاوکردنەوەی ڕۆشنبیری ژینگەیی بۆ پاراستنی سامانی سروشتی و بەفێڕۆنەدانی، سازدانی هەڵمەتی وشیارکردنەوە لەبارەی پاك ڕاگرتنی شوێنە گشتیەکان و دوورخستنەوەی ئەگەری زیانبەخشین بە تەواوی ژینگە، بەگرتنەبەری ڕێ و چارەی جیاواز و لەبار بەتایبەت لە ڕێگای ڕاگەیاندن لە شێوەی بڵاوکراوە بۆ خوێندنەوە یا بەرنامەی ڕاستەوخۆ لە ڕادیۆ وکەناڵەکان.

3.    هاوبەشی وهاوکاری لەگەڵ کاربەدەست و وەزارەتەکانی دەوڵەت و دامەزراوەکانی تایبەت بە ژینگە لە پێناو پاراستنی داهاتەکانی سروشت.

4.    هاوکاریکردن لەگەڵ ئەو ڕێکخراو وئەو دەستە ناحکومیانەی لە بواری ژینگە وسامانی سروشتی کار دەکەن، بۆ پەرەپێدان و گەشەکردنی ئەو بەرنامە و ڕێگا چارەسەرەی بۆ پاراستنی ژینگە پەیرەو دەکرێن.

5.    برەودان بە نەخشەیەکی نوێ ئابووری بۆ دابینکردنی دواڕۆژی نەوەی داهاتوو ودەبێ پەرەپێدانی بواری ئابووری لەسەر بناغەی پاراستنی ژینگە و پاراستنی مافی نەوەکانی داهاتوو بێت.

6.    هەوڵدان بۆ دەستکەوتنی زانیاری و خشتەی پەیوەست بە بواری ژینگە و سامانی سروشتی بەبێ ڕێگر وگرفت وئاستەنگ وبوونی ئازادی بیروڕا و بەتایبەتی ئازادی لە بواری ڕاگەیاندن و ڕێگەدان بۆ وشیارکردنەوەی جەماوەر لە کۆمەڵگا ودەرخستنی ڕاستەکان لەبارەی داهاتی سروشتی وڵاتەوە.

7.    کارکردن بۆ بەستنی کۆڕ و کۆبوونەوە لەسەر ئاستی نەتەوەیی، کە ئامانجی چارەسەرکردنی کێشە ژینگەییە هەنوکەییەکان بێت.

8.    شیکردنەوەی پێشنیار و بۆچوونەکان و هەڵسەنگاندنیان بۆ دانانی پرۆژە ویاسا و ڕێسای تایبەت بۆ پاراستنی ژینگە و کارکردن بۆ پێشخستنی توێژینەوە ولێکۆڵینەوە لە بارەی بابەتە ژینگەییەکان و خستنەڕووی دەرئەنجامەکانی و پێشکەشکردنی بە لایەنە پەیوەندیدارەکان بۆ کارکردن لەسەری.

9.    هاوبەشی کردن لە دانانی پلان و بەرنامە و پرۆژە و چالاکی ژینگەیی لەنێوخۆدا، تەرخانکردنی بڕێك لە بودجە بۆ دابینکردنی پێداویستیەکانی پاراستنی ژینگە وەکو دەزگای تەکنەلۆژی مۆدێرن و یارمەتیدانی شارەزا و پسپۆری ژینگەیی لەو بوارەدا.



پەرەگرافی پێنجەم

دیدگا وبۆچوون وبنەماکانی کارکردنی ئەم ڕێکخراوە :

1.    وابەستەبوونی هەموو جومگەکانی کۆمەڵایەتی و ڕۆشنبیری و سیاسی و ئابووری زۆریتر لەبوارەکانی دیکەی ژیانی مرۆڤ بەیەکترەوە، کە هەموو تەواوکەری یەکترن وپێکەوە کاریگەریان لەسەر ژیانی مرۆڤ و ژینگەکەی هەیە.

2.    پاراستنی هەموو پێکهاتەکانی سروشت لە کوردستان و جیهان بەگشتی، بە مرۆڤ وئاژەڵ و ڕوەكەوە، بە گیاندار و ناگیانەوە.

3.    هاوکاری وڕێکخستنی کارەکان لەگەڵ هەموو لایەنەکان، بۆ ڕێگرتن لە برسێتی و نەبوونی و پیسبوونی ژینگە.

4.    بەرژەوەندی گشتی دەکەوێتە ڕیزبەندی یەکەمی هەموو بەرژەوەندیەکانەوە.

5.    کارکردن بۆ دابینکردنی ژینگەیەکی پاك و تەندروست و پەرەپێدانی هۆکاری باشترکردنی و پاڵپشتکردنی بەرنامە وپلانی پاراستنی سروشت و دەرامەتەکانی و کەمردنەوەی هۆکارەکانی پیسبوونی ژینگە و گەیاندنی زیان بە دەوروپشت و بە ژینگەی جیهان بە گشتی.

6.    هەوڵدان بۆ سوودوەرگرتنی لۆژیکی وەبەرهەمهێنانی لەباری داهات وسامانە سروشتیەکان لە چوارچێوەیەکی ڕێگەپێدراودا و گرتنەبەری ڕێوشوێنی زانستی کە دۆستی ژینگە و سروشت بێت، کە بنەمای گەشەی بەردەوام و درێژخایەنی هەبێت و پلان و پرۆژەی سودمەندی هەبێت بەرامبەر ژینگە.

7.    پاراستنی دارستان و ئاژەڵ و ڕوەك و هەموو ئەو زیندەوەرانەی ترسی لەناوچوونیان هەیە، و هەموو ئەو ناوچە گردۆڵکە وشیو و دۆڵانەی کە زیندەوەر و وردە زیندەوەر تیایدا دەژین، و ببنە ناوچەیەکی پارێزراو بۆ نەوەکانی داهاتوو.

8.    وشیارکردنەوەی جەماوەر و ڕاهێنانیان لەسەر هەڵکردن لەگەڵ ژینگەیەکی دروست و نەگەیاندنی زیان بەدەوروپشتی خۆیان.

9.    ڕونکردنەوەی ئەو مەترسیانەی بەهۆی هەڕەشەی کارەساتە سروشتیەکانەوە ڕوودەدەن و هەوڵدان بۆ پشتبەستن بە تەکنەلۆژیای نوێ بۆ کەمکردنەوەی هۆکاری ئەو کارەساتانە.

10.                   هەوڵدان بۆ فەراهەمکردنی دیموکراتی و گەشەپێدان و دوورکەوتنەوە لە توندوتیژی نێو کۆمەڵگا، وابەستەبوون بە بنەما مرۆڤایەتیەکان و کارکردن لەسەر ڕیزگرتن لە مافی مرۆڤ و دادپەروەری کۆمەڵایەتی، کارکردن بۆ داکۆکیکردن لە ژینگە بەبێ پەیڕەکردنی ماف و دادپەروەی کۆمەڵایەتی ناکرێت، ئەمانەش بەردی بناغەی سەرەکی و فەلسەفەی زانستی ژینگەن.

.

پەرەگرافی شەشەم

مەرجەکانی بە ئەندام بوون و ڕێکاری کارکردن لەم ڕێکخراوە :

1.    هەر کەسێکی دانیشتووی کوردستان یا عیڕاق یا هەر دەوڵەتێکی ئەوروپی، بۆی هەیە ببێتە ئەندام لەم ڕێکخراوەدا، بێ جیاوازی لە ئاین و نەتەوە و ڕەگەز یا هەر جیاوازیەکی دیکە، بەمەرجێ تەمەنی سەرووی هەشدە ساڵ بێت.

2.    پاش پڕکردنەوەی فۆڕمی ئەندام بوون، پابەندی پەیڕەو و پرۆگرام و ئامانجەکانی ئەم ڕێکخراوە بێت و ئابوونەی دیاریکراوی خۆی بدات.

3.    ئەم ڕێکخراوە بۆ بەرژەوەندی تایبەتی خۆی قۆڕخ نەکات.

4.    خاوەن ڕەوشت و پێگەی باشی کۆمەڵایەتی بێت و هیچ تاوانێکی لەسەر نەسەپابێت

پەرەگرافی حەوتەم

ئەرك و مافی ئەندامێتی لەم ڕێکخراوەدا

یەکەم : مافەکانی ئەندام



1.    بەشداریکردن لە بەرنامە و کۆبوونەوە و کۆنگرەکانی ڕێکخراو وخستنەڕووی تێبینی و ڕەخنە و ڕاوبۆچوونەکان سەبارەت بە کارەکانی.

2.    لەکاتی نوێنەرایەتی ڕێکخراوەکەدا و بەشداری کردن لە کۆڕوکۆبوونەوەکاندا، دەبێ بە ناوی ڕێکخراوەوە قسە بکات و لە سنووری ئامانجەکانی نەچێتە دەرەوە.

3.    هەموو ئەندامێك مافی خۆپاڵاوتن و هەڵبژاردن و دەنگدانی دەبێت لەو ڕێکخراوەدا.

4.    هەموو ئەنندامێك مافی وازهێنانی هەیە پاش ئاگادارکردنەوەی ڕێکخراوەکە و دیاریکردنی هۆکارەکانی.

5.    لەکاتی تووشبوونی ئەندامێکی ڕێکخراوەکە بە هەر گرفتێك بەهۆی چالاکیە ژینگەییەکانیەوە، دەبێ لەلایەن ڕێکخراوەکەوە داکۆکی لێ بکرێت وببێتە جێ متمانەی کارەکانی ئەو ئەندامە.



ئەرکەکانی ئەندام

1.    دەبێ نمونەی پارێزەری ژینگە و سروشت بێت و بەبڕواوە کاری بۆ بکات.

2.    ڕۆڵی هەبێ لە چالاکیەکانی ڕێکخراوەکە بۆ پاراستنی مرۆڤ و ئاژەڵ و ژینگە و سروشت.

3.    هەر کەسێك بوو بە ئەندام و شێوازی پەیڕەوپرۆگرامەکەی قبوڵ کرد، دەبێ وابەستەی هەموو بڕیارێك بێت کە لە ڕێکخراوەکەوە دەردەچێت.

4.    دەبێ کار بکات بۆ خۆ وشیارکردنەوە و خۆ دەوڵەمەندکردن بە بنەمای پەروەردەی ژینگەیی لە پێناو پاراستنی ژینگە و سروشت و ماڤی مرۆڤ.

5.    پابەند بێت بە ئابوونەی ئەندامێتی لەو ڕێکخراوەدا.



پەرەگرافی هەشتەم

کۆتایی هاتن بە ئەندامێتی :

دەستەی بەڕێوەبەرایەتی ڕێکخراوەکە دەتوانێ ئەندامێتی هەر ئەندامێك کۆتایی پێ بهێنێ ئەگەر :

1.    ئەو ئەندامە بە پێی پەیڕەوپرۆگرامی ڕێکخراوەکە کار نەکات و پشت گوێی بخات.

2.    ئەگەر ئەو ئەندامە ڕەچاوی ڕەوشت و هەڵسوکەوتی شیاو نەکات و ببێتە ناوزڕاندنی ئەو ڕێکخراوە.

3.    هەڵەی گەورە بکات و ببێتە هۆی زیانی ڕاستەوخۆ بۆ ڕێکخراوەکە.

4.    پابەند نەبێت بە دانی ئابوونەی ئەندامێتی دیاریکراو.





پەرەگرافی نۆیەم

بەڕێوەبەڕایەتی ڕێکخراوەکە

بەڕێوەبەڕایەتی گشتی :

1.    بەڕێوەبەرایەتی گشتی پێکهاتووە لە سەرجەم ئەندامانی ڕێکخراوەکە، و بریتیە لە لوتکەی دەسەڵات و کۆبوونەوەکانی وەکو کۆنگرەی گشتی لە دوو ساڵ جارێك دەبەسترێت و، سەرۆکی ڕێکخراوەکە یا نوێنەرەکەی سەرۆکایەتی کۆبوونەوەکان دەکات.

2.    دەستەی بەڕێوەبەرایەتی دەتوانێ داوای بەستنی کۆنگرە ی ڕێکخراوەکە بکات، بۆ دیاری کردنی :

·        میکانیزمی کارکردن و پەیڕەوی ناوخۆ و ئامانجەکانی ڕێکخراو.

·        هەڵبژاردنی دەستەی بەڕێوەبەرایەتی نوێ بۆ ڕێکخراوەکە.



پەرەگرافی دەیەم

دەستەی بەڕێوەبەرایەتی

یەکەم : پێکهاتەی دەستەی بەڕێوەبەرایەتی و دەسەڵاتەکانی :-

دەستەی بەڕێوەبەرایەتی پێکهاتووە لە سەرکردایەتیەکی هاوبەش لە سەرۆك و هاوسەرۆك و دوو جێگری سرۆکایەتی و ئەندامانی دەستەی بەڕێوەبەرایەتی کە لە پێنج کەس کەمتر نیە و لەو کەسانە بن کە خاوەنی توانان و شارەزان لە بواری ژینگە وکۆمەڵگای مەدەنی و لەلایەن بەڕێوەبەرایەتی گشتیەوە بۆ ماوەی دوو ساڵ هەڵدەبژێررێن.

کار و دەسەڵاتی دەستەی بەڕێوەبەرایەتی لەم خاڵانەی خوارەوەدا کۆدەبێتەوە :

1.    ڕەزامەندی لەسەر پێشنیاری ئەندامان و چالاکیەکانی ڕێکخراوەکە.

2.    پێشکەشکردنی پیشنیار و بۆچوونەکان بۆ هەموارکردنی پەیڕەوی ناوخۆی ڕێکخراوەکە، بۆ بەڕێوەبەرایەتی گشتی بۆ بڕیاردان لەسەری لە کاتی بەستنی کۆنگرەدا.

3.    جێبەجێکردنی بڕیارەکانی بەڕێوەبەرایەتی گشتی.

4.    بەڕێوەبەرایەتی گشتی دەسەڵاتی کردنەوەی نوسینگە و لقی نوێی ئەو ڕێکخراوەی هەیە لە کاتی پێویست و گونجاودا.

5.    بڕیاردان بۆ ئامادەکردنی پلانی ساڵانەی ڕێکخراو.

6.    پێداچوونەوە بە سرجەم ڕاپۆڕتە داراییەکان و هاوتاکردنی و پێشکەشکردنی بە دەستەی بەڕێوەبەرایەتی ڕێکخراوەکە.

7.    بەڕێوەبردنی دارایی ڕێکخراوەکە و وەرگرتنی ئابوونە و بەخشین و خەرجی بۆ پێداویستیەکانی ڕێکخراوەکە.

8.    جێبەجێکردنی بەرنامەی پرۆژەکان و سەرپەرشتیکردنی.

9.    بریاردان لەسەر داواکردنی وازهێنان لە کارکردن و ئەندامێتی لە لایەن ئەندامانی ڕێکخراوەکەوە.

دووەم / بڕیارەکانی دەستەی بەڕێوەبەرایەتی :

1.    ئەو بڕیارانەی تایبەتن بە دەستەی بەڕێوەبەرایەتی و لە پەیڕەو وپرۆگرامدا هەن و بەدەنگدانی زۆربەی ئەندام جێگیر کراون.

2.    ئەو بڕیارانەی تایبەتن بە سەرۆکایەتی دەستەی بەڕێوەبەرایەتی و هەردوو جێگرەکانی، بە پێی ئەو دەسەڵاتەی فەراهەم کراوە لە پەیڕەو و پرۆگرامدا دەدرێت، بەهەمان شێوە ئەو بڕیارانە بۆ سەرۆکی نوسینگە و لقەکانی دیکە دەدرێت لە وڵاتە جیاوازەکاندا.



سێیەم/ کۆبوونەوەکانی دەستەی بەڕێوەبەرایەتی دەنگدان لەسەری :

     دەستەی بەڕێوەبەرایەتی مانگی جارێك کۆبوونەوە دەکات، بە داواکردنی لە لایەن سەرۆکەکەیەوە، و دەتوانرێ لەسەر داوای دوو لەسەر سێی ئەندامان کۆبوونەوەی هەنوکەیی بکرێت، لەکاتێکدا کە پێچەوانە نەبێت لەگەڵ پەیڕەوی ناوخۆ، بڕیارەکانیش بە ئامادەبوونی زۆربە دەدرێن.

چوارەم / دەسەڵاتەکانی سەرۆکی دەستەی بەڕێوەبەرایەتی :-

1.    بانگەواز بۆ خولی کۆبوونەوە ئاسایی و نائاسایەکانی ڕێکخراو.

2.    ئەو ڕێکخراوە دەبێتە نوێنەر بەرامبەر لایەنە جیاوازە فەرمیەکانی حکومەت وەکو بەڕێوەبەرایەتیەکان و داد و هەروەها ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی و دامەزراوەکانی کەرتی تایبەت و ئەوانیتر.

3.    پەیڕەوکردنی هەموو ئەو دەسەڵاتانەی دەستەی گشتی پێی دەسپێرێ.

4.    تخویل کردنی جێگرەکانی یا هەرکەسێکیتر بۆ ڕاپەڕاندنی هەندێ لە دەسەڵاتەکانی .

5.    جێگر کاری سەرۆکایەتی دەکات لەکاتی ئامادەنەبوونی سەرۆك و هاوسەرۆك.



پێنجەم / ماوەی کاری دەستەی بەڕێوەبەرایەتی

ماوەی بەڕێوەبەرایەتی دوو ساڵە، بە هەڵبژاردنی دەسەی نوێ، کاری دەستەی پێشوو کۆتایی دێت.



پەرەگرافی یازدەهەم

دارایی ڕێکخراوەکە :

یەکەم / سەرچاوەی داهاتەکانی ڕێکخراوەکە بریتیە لە :

1.    ئابوونەی بەئەندام بوون و ئابوونەی ساڵانە.

2.    ئەو بەخشینانەی لە لایەنە فەرمی و نافەرمیەکانەوە دەدرێت.

3.    ئەو بەخشینە ئازاد و بێ مەرجانەی لەلایەن ئەندامەکان و کەسانی دیکەوە پێشکەش دەکرێن.

4.    ئەو یارمەتی و بەخشینانەی لە ڕێکخراوە ئیقلیمی و دەوڵەتیەکانەوە وەردەگیرێن پاش ڕەزامەندی دەستەی بەڕێوەبەرایەتی ڕێکخراو.



دووەم / ڕێکخراوەکە خاوەنی بەڕێوەبردن و دارایی سەربەخۆی خۆیەتی و کەسایەتی مۆڕاڵی خۆی هەیە.

سێیەم / دارایی ڕێکخراوەکە لە بانکێك یا زیاتر دەپارێزرێ کە دەستەی بەڕێوەبەرایەتی بە ڕەزامەندی سەرۆکەکەی، دیاری دەکات.

چوارەم / دەبێ ڕێکخراوەکە ئەو بڕە پارەیە لە پەڕاوی دارایی تایبەت و بەپێی ڕێوشوێنی ژمێریاری ئاسایی تۆمار بکات.



پەرەگرافی دوازدە

هەڵوەشانەوەی ڕێکخراوەکە :

ڕێکخراوەکە بە بڕیاری دوو لەسەر سێی ئەندامانی دەستەی گشتی هەڵدەوەشێتەوە، بە مەرجێك زۆربەی ئەندامانی دەستەی بەڕێوەبەرایەتی ڕەزامەندی لەسەر بێت، پاشان داراییەکەی یەکلا دەکرێتەوە و هەر پارەیەك دەمێنێتەوە بڕیاری هەڵوەشاندنەوەکە دیاری دەکات.

ئەم پەیڕەو وپرۆگرامە لە کۆنفرانسی سێیەمی ڕێکخراو بڕیاری لەسەر درا، کە لە ٤- ٦ /٣ / ٢٠١٦ دا کۆپنهاگنی پایتەختی دانیماركدا بەسترا،

مجموعات فرعية

 
((پەیرە و پروگرامێ نافخوەیی یێ رێکخراوێ : پەیرەوێ نافخویی یێ رێکخراوا ( سە وز یا ئەوروپی _ کوردستانی ))
پەرەگرافا ئێکێ : ١-ناڤێ رێکخراوێ : رێکخراوا سەوزا ئەوروپی _ کوردستانی ٢- پێناسا رێکخراوێ : رێکخراوا سەوزا یا ئەوروپی _ کوردستانی ، رێکخراوەکا نەحکومی یا خوبەخشە ، ل وەلاتێ نەرویج ھاتیە دامەزراندن بو داکوکی کرن ژ مافێ مروڤی و ژینگەھا باشورێ کوردستانێ، و رێکخراو خودان پێگەھێ خو یێ سەربەخو و ئازادە .

پەرەگرافا دووێ : جھێ رێکخراوێ : ١-جھێ رێکخراوێ یێ سەرەکی ل وەلاتێ نەرویجە ٢-رێکخراوێ مافێ ھەی کو نڤیسینگەھ و نوینەرێ کوردستانێ و دەرڤەی کوردستانێ ھەبیت، دشێت لقێن خوە ل دەرڤەی کوردستانێ و ل ھەرجھەکێ دی ڤەکەت .

.پەرەگرافا سیێ : نیشان : لوگویێ رێکخراوێ ژ سێ رەنگێن سەرەکی پێکھاتیە ( کەسکێ ڤەبوویی ، شینێ ڤەبوویی ، سپی ) کو نیشانا رەنگێ سروشت و ژیان و ئاشتیێ یە .

پەرەگرافا چوارێ : ١- کارکرن بو پاراستنا ژینگەھێ و سروشتی ل باشوورێ کوردستانێ کو تەڤ سەرچاوێن ئاڤ و دارستان و خاکی ڤەدگریت، گرینگیدان و گەشەپێدان و پاراستنا وان ب تایبەت سەچاوێن ئاڤێ. ٢- ھشیارکرنا جەماوەری ل بوارێ ژینگەھێ و بەلافکرنا روشنبیریێ بو پاراستنا سامانێ سروشتی و ب تالان نەبرنا وان. ئامادەکرنا ھەلمەتێن ھشیارکرنێ دەربارەی پاقژ راگرتنا جھێن گشتی و دیرئێخستنا ئەگەرێن زینبەخش لسەر ھەمی ژینگەھێ پەیرەوکرنا رێک و چارەسەریێن جیاواز بتایبەت ب رێکا راگەھاندنێ و شێوازێ بەلاڤوکا بو خواندنێ یان ژی بەرنامێن راستەخو ل رادیو و کەنالا . ٣- ھەڤبەشی و ھاریکاری دگەل کاربدەست و وەزارەتێن دەولەتێ و دامەزراوێن تایبەت ب ژینگەھێ ژ پێخەمەت پاراستنا داھاتێن سروشتی . ٤- ھاریکاریکرن دگەل وان دەستە و رێکخراوێن نە حکومی ئەوێن ل بیاڤێ ژینگەە و سامانێ سروشتی کاردکەن و بو گرنگیدان و گەشەپێدانا ئەوان بەرنامە و رێکێن چارەسەریێ کو بو پاراستنا ژینگەھێ دھێنە پەیرەوکرن . ٥- گرنگیپێدان ب نەخشەیەکێ نوی یێ ئابووری بو دابینکرنا پاشەروژا نڤشێ داھاتی و دڤێت گرنگیدان ب ئابوورێ لسەر بنیاتێ پاراستنا ژینگەھێ و پاراستنا مافێ نڤشێ داھاتی بیت. ٦- بو دەستکەفتنا زانیاری و خشتێ گرێدایی ب بوارێ ژینگەھێ و سامانێ سروشتی بێی رێگری و ئاریشە و ئاستەنگیان ھەبوونا ئازادیا بیروباوەرا و بتایبەتی ئازادی ل بوارێ راگەھاندنێ و رێدان بو ھشیارکرنا جەماوەری ل کومەلگەھی و دیارکرنا راستیا دەربارەی داھاتێ سروشتێ وەلاتی . کارکرن بو گرێدانا کور و کومبوونا لسەر ئاستێ نەتەوەیی کو ئارمانجا وان چارەسەرکرنا کێشێن ژینگەھی یێن نوکەیی بن ٧. ٨-شلوڤەکرنا پێشنیار و بوچوون و ھەلسەنگاندنا وان بو دانانا پروژە و یاسا و رێسایێن تایبەت بو پاراستنا ژینگەھێ و کارکرن بو پێشئێخستنا توێژینا ڤەکولین دەربارەی بابەتێن ژینگەھی و دیارکرنا ئەنجامێن وێ و پێشکێشکرن بو لایەنێن پەیوەندیدار و شولەژێ دا کو کارلسەر بھێتە کرن . ٩-ھەڤبەشی کرن ل دانانا پلان و بەرنامە و پروژە و چالاکیێن ژینگەھی دنافخودا ، دابینکرنا بەشەک ژ بودجەی بو ئامادەکرنا پێتڤیێن پاراستنا ژینگەھێ وەکی دەزگەھێ تەکنەلوژیێن ھەڤچەرخ و ھاریکاریکرنا شارەزا و بسپورێن بوارێ ژینگەھێ .

پەرەگرافا پێنجێ : دید و بوچوون و بنەمایێن کارکرنا رێکخراوێ : ١-پێکڤە گرێدانا ھەمی بەشێن جڤاکی و روشنبیری و رامیاری و ئابووری دگەل بوارێن دی یێن ژیانا مروڤی .کو ھەمی پێکڤە دگرێداینە و تەمامکەرێن ھەڤدوونە ، پێکڤە کارتێکرن لسەر ژیانا مروڤی و ژینگەھێ ھەیە . ٢- ھەمی پێکھاتەیێن سروشتی ل کوردستانێ و جیھانێ ب گشتی ، ب مروڤ و گیاندار و رووەک ڤە. ب گیان و بێ گیان ڤە. ٣-ھاریکاری و رێکخستن دگەل ھەمی لایەنا و بو رێگریکرن ل برسیبوونێ و نەبوونیێ و پیسبوونا ژینگەھێ بەرژەوەندیا گشتی دکەڤیتە رێزا ئێکێ ژ ھەمی بەرژەوەندیا. ٥-کارکرن بو دابینکرنا ژینگەھەکا پاقژ و ساخلەم و گرنگیدان ب ئەگەرێن باشترکرن و پشتەڤانیکرنا بەرنامە پلانێن پاراستنا سروشتی و دەرامەتا و کێمکرنا ئەگەرێن پیسبونا ژینگەھێ و ئەو ئەگەرێن زیانێ دگەھیننە دەوروبەرا و ژینگەھا جیھانێ بگشتی . ٦-ھەولدان بو مفا وەرگرتنا ئەقلانە و بەرھەمئینانێ دەربارەی داھات و سامانێن سروشتی د چارچوڤێ رێپێدایی دا و ب پەیرەوکرنا رێ و جھێن زانستی کو دوستێن ژینگەھێ و سروشتی بن ، بنەمایێ گەشا بەردەوام و دوم درێژ ھەبیت، پلان و پروژێن مفادارھەبن بەرامبەر ژینگەھێ . ٧-پاراستنا دارستان و گیانەوەر و رووەک و ھەمی وان زیندەوەرێن ترسا ژناڤچوونا وان ھەی ، ھەمی وان جە و دول و نھال و شیڤ یێن کو زیندەوەر و ھیرە زیندەوەر تێدا دژین کو ببنە جھەکێ پاراستی بو نڤشێن داھاتی یێن وان زیندەوەرا . ٨- ھشیارکرنا جەماوەری و راھێنانا وان لسەر رەفتارا وان دگەل ژینگەھەکا دروست کو زیانێ نەگەھیننە دەوروبەرێن وان. ٩-رونکرنا وان مەترسیێن ب ئەگەرێ گەفێن کارەساتێن سروشتی رویددەن و ھەولدان بو پشتبەستن ب تەکنەلوژیا نوی بو کێمکرنا ئەگەرێن وان کارەساتا. ١٠-ھەولدان بو دابینکرنا دیموکراتی و گەشەپێدان و دویرکەفتن ل توندوتیژیێ دناڤ جڤاکی دا ، گرێدان ب بنەمایێن مروڤی و کارکرن لسەر رێزگرتن ل مافێن مروڤی و دادپەروەریا جڤاکی . کارکرن بو داکوکیکرنێ ل ژینگەھێ بێی پەیرەکرنا ماف و دادپەروەریا جڤاکی ناھێتە کرن و ئەڤە بەرێ بنیاتێ سەرەکی و فەلسەفا زانستێ ژینگەھێ یە .

پەرەگرافا شەشێ : مەرجێن ب ئەندام بوون و شێوازێ کارکرنێ ل رێکخراوێ : ١-ھەر کەسەک خوجھێ کوردستانێ یان ئیراقێ یان ھەر وەلاتەکێ ئەوروپی ،دشێت ببیتە ئەندام د ڤێ رێکخراوێ دا، بێ جوداھیا ژ ئایین و نەتەوە و رەگەز یان ھەر جوداکاریەکا دی ، ب مەرجی ژی کو دبیت ژ ھەژھدە سالی و وێڤەبیت . ٢-پشتی پرکرنا فورما ئەندام بوونێ ، ئەندام دڤێت یێ پێگربیت ب پەیرە و پروگرام و ئارمانجێن رێکخراوێ ، و ئابوونا خوە یا دیارکری بدەت . ٣-کەسێ ئەندام نابیت رێکخراوێ بو بەرژەندیا کەسەکی بکاربینیت. ٤-خودابن رەوشت بیت و پێگەھەکێ باش یێ جڤاکی ھەبیت و چ تاوان لسەر نەھاتبنە سەپاندن .

ئەرک و مافێن کەسێ ئەندام ل رێکخراوێ دا: ئێکەم : مافێ کەسێ ئەندام : ١-بەژداریکرن ل بەرنامە و کومبوون و کونگرێن رێکخراوێ و بەرچافکرنا تێبینی و رەخنە و ھزر و بیرێن خو سەبارەت ب کارێ رێکخراوێ . ٢-ل دەمێ نوینەراتیا رێکخراوێ و بەژداریکرن د کور و کومبونا دا ، پێتڤیە ب ناڤێ رێکخراوێ باخڤیت و ل سنوورێ ئارمانجێن رێکخراوێ نەدەرکەڤیت . ٣- ھەمی ئەنداما مافێ خو کاندیدکرن و دەنگدانێ ھەیە د رێکخراوێ دا. ٤- ھەر ئەندامەکێ مافێ دەست بەردان ژ رێکخراوێ ھەیە پشتی ئاگەھدارکرنا رێکخراوێ و دیارکرنا ئەگەرێ دەست بەردانێ . ٥- ل دەمێ تووش بوونا ئەندامەکێ رێکخراوێ ب ھەر ئەگەرەکێ کو برێیا چالاکیا ژینگەھێ ڤەبیت ، دێ رێکخراو داکوکیێ ل مافێ وی کەت و دێبیتە جھێ باوەریا کارێ وی ئەندامی .

ئەرکێن ئەندامێ رێکخراوێ : ١- دڤێت نمونا پاراستنا ژینگەھێ و سروشتی بیت، بباوەری کارێ خوە ئەنجام بدەت . ٢-رول ھەبیت ل چالاکیێن رێکخراوێ بو پاراستنا مروڤ و گیانەوەر و ژینگەە و سروشتی . ٣-ھەر کەسەکێ بو ئەندام و پەیرەو و پروگرامێ رێکخراوێ قەبیل کر ، دڤێت یێ پابەندبیت ب ھەر بریارەکا کو ژ رێکخراوێ دەردکەڤیت .

پەرەگرافا حەفتێ ٤-دڤێت کاربکەت بو خو ھشیارکرن و خو زەنگینکرن ب بنەمایێن پەروەردا ژینگەھی ژ پێخەمەت پاراستنا ژینگەھێ و سروشت و مافێ مروڤی . ٥-پابەندبیت ب ئابوونەیا ئەندامیێ د رێکخراوێ دا .

پەرەگرافا ھەشتێ : دوماھیک ھاتن ب ئەندامبوونێ : ١-دەستەکا رێڤەبەراتیا رێکخراوێ دشێت مافێ ئەندام بوونێ ژ ئەندامی بدوماھیک بینیت ئەگەر : ٢-ئەندام ییچ پێگرنەبیت ب پەیرە و پروگرامێ رێکخراوێ و پشتگوە بھاڤێت . ٣-ئەگەر ئەو ئەندام خودان رەوشت و رەفتارەکا نەژھەژی بیت کو ناڤێ رێکخراوێ بێ رێز بکەت . ٤-خەلەتیێن مەزن بکەت و ببیتە ئەگەرێ زیانا راستەوخو بو رێکخراوێ ٥-پێکیرنەبیت ب دانا ئابوونا ئەندامی یا دیارکری .

پەرەگرافا نەھێ : رێڤەبەریا رێکخراوێ : رێڤەبەراتیا گشتی : ١-رێڤەبەراتیا گشتی پێکھاتیە ژ سەرجەم ئەندامێن رێکخراوێ ، پێکھاتیە ژ گوپیتکا دەستھەلاتی و کومبونا وەکی کونگرێ گشتی د دووسالا جارەکێ دھێتە گرێدان و ھەڤسەروک یاننوینەرێ وان دێ سەروکاتیا رێکخراوێ کەتن . ٢- دەستەیا رێڤەبرنێ دشێت داخازا گرێدانا کونگرەی بکەت بو دیارکرنا : • میکانزما کارکرنێ و پەیرەوێ نافخو و ئارمانجێن رێکخراوێ. • ھەلبژارتنا دەستاکا ریچڤەبەراتیا نوی بو رێکخراوێ .

پەرەگرافا دەھێ : دەستەکا ب رێڤەبرنێ : ئێکەم :پێکھاتا دەستەکا برێڤەبرنێ و دستھەلاتێن پێکھاتێ : دەستەکا رێڤەبەرایەتیێ پێکھاتیە ل سەرکردایەتیەکا ھەڤبەش ژ ھەڤسەروک و دوو جێگرێن سەروکاتیێ و ئەندامێن دەستەکا رێڤەبەراتیێ کو ژ پێنجکەسا کێمترنابیت و ئەو کەس بن خودان شیان شارەزابن ل بورێ ژینگەھێ و جڤاکێ مەدەنی کو ژلایێ رێڤەبەراتیا گشتی دێھێنە ھەلبژارتن بو ماوێ دووسالا. کار و دەستھەلاتێن دەستەکا رێڤەبرنێ دڤان خالێن ل خوارێ دا کووم دبن : ١-رازیبون لسەر پێشنیارێن ئەندامان و چالاکێن رێکخراوێ. ٢-پێشکێشکرنا پێشنیار و و بوچونا بو گھورینا پەیرەوێ نافخو یێ رێکخراوێ ، بو رێڤەبەراتیا گشتی بو بریاردان لسەر لدەمێ گرێدانا کونگرەی . ٣-بچ ئینانا بریارێن رێڤەبەراتیا گشتی . ٤-رێڤەبریا گشتی دەستھەلاتێ ڤەکرنا نڤیسینگەھ و لقێن نوی یێن رێکخراوێ ھەیە ل دەمێ پێتڤی و گونجایی. ٥- بو ئامادەکرنا پلانا سالانە یا رێکخراوێ ٦-پێداچوون ب تەڤایا راپورتێن دارایی و یەکسانکرن و پێشکێشکرنا وان ب دەستەکا رێڤەبەراتیا رێکخراوێ . ٧-رێڤەبرنا ئابووریا رێکخراوێ و وەرگرتنا ئابوونا و بەخشین و خەرجکرن بو پێدڤیێن رێکخراوێ . ٨-بجھ ئینانا بەرنامێ پروژا و سەرپەشتیکرنا وان . ٩-بریاردان ل سەر داخازکرنا دەست ژ کاربەردانێ و ئەندامەتیێ ژلایێ ئەندامێن رێکخراوێ.

دوو / بریارێن دەستەکا رێڤەبرنێ : ١ئەو بریارێن تایبەتن ب دەستەکا رێڤەبەرنێ ڤە ، ل پەیرەوی دا ھەنە کو ب دەنگێن پرانیا ئەنداما ھاتینە پەسەندکرن . ٢-ئەو بریارن یێن تایبەت ب سەروکاتیا دەستەکا برێڤەبرنێ و ھەردوو جێگرا ، لدویڤ ئەو دەستھەلاتێ کو ل پەیرەوی پروگرامی دا پێ ھاتیە دان ، ب ھەمان شێواز ئەو بریارێن بو سەروکێ نڤیسینگەە و لقێن دی دھێنە دان ل وەلاتێن جودا . سێ / کومبوونێن دەستەکا برێڤەبرنێ و دەنگدان لسەر : دەستەیا برێڤەبرنێ ھەیڤێ جارەکێ کوومبونێ دکەت ، ب داخازکرنێ لایێ ھەڤسەروکا ڤە ، دشێن لسەر داخازا دوو لسەر سێ ژ ئەنداما کومبونێن بلەز بھێنەکرن ، ددەمەکێ دا کو بەروڤاژی پەیرەوێ نافخو نەبیت و بریار ژی ب ئامادەبوونا پرانیا ئەنداما دھێتە دان . چار / دەستھەلاتێن

سەروکێ دەستەکا رێڤەبەراتیێ : ١-گازیکرن بو خولێن کوومبونێن ئاسایی و نە ئاسایێن رێکخراوێ. ٢-ئەڤ رێکخراوە دبیتە نوینەر ھەمبەری لایەنێن جودایێن فەرمیێن حکومەتێ وەکی رێڤەبەریا داد و ھەروەسا-رێکخراوێن جڤاکێ مەدەنی ودامەزراوێن کەرتێ تایبەت و یێن دی. ٣-پەیرەوکرنا ھەمی وان دەستھەلاتێن کو دەستەکا گشتی پێ را سپاردی. ٤-دەستنیشانکرنا جێگر یان کەسەکێ دی بو ئەنجامدانا ھندەک ژ دەستھەلاتا . ٥- کارێ سەروکایەتیێ دکەت ل وەختێ ئامادەنەبوونا ھەڤسەروکا . پێنج : وەختێ کارێ دەستەکا رێڤەبرنێ : ماوێ رێڤەبەراتیێ دوو سالە ، ب ھەلبژارتنا دەستەکا نوی، کارێ دەستەکا بەرێ بدوماھیک دھێت .

پەرەگرافا یازدێ داراییا رێکخراوێ: ئێک / سەرچاوێن داھاتێ رێکخراوێ پێکھاتینە ژ : ١-ئابوونا ب ئەندام بوون و ئابوونا سالانە ٢-وان پێدانێن ژ لایەنێن فەرمی و نەفەرمی دھێنە دان ٣-ئەو پێدانێن ئازاد و بێ مەرج ژ لایێ ئەندام و کەسێن دی دھێنە پێشکێشکرن. ٤-ئەو ھاریکاری و پێدانێن ژ لایێ رێکخراوێن ھەرێمی و دەولەتا دھێنە وەرگرتن، پشتی رازیبوونا دەستەیا برێڤەبرنا رێکخراوێ . دوو / رێکخراو خودانا برێڤەبرن و داراییا سەربخویا خوەیە و کەساتیا خوە یا پاراستی ھەیە . سێ / داراییا رێکخراوێ ل بانکەکێ یان پتر دھێتە پاراستن کو دەستەیا برێڤەبرنێ ب رازیبوونا ھەڤسەروکا دێ دیارکەت . چار / دڤێت رێکخراو ئەو برە پارەیێ ھەیی ب شێوەکێ دروست و لدویف رێکێن ژمێریاریا ئاسایی توماربکەتن .

پەرەگرافا دوازدێ ھەلوەشیانا رێکخراوێ : رێکخراو ب بریارا دوو ژ سەر سێ یا ئەندامێن دەستەکا گشتی دێھێتە ھەلوەشیان ، ب مەرجێ کو پرانیا ئەندامێن دەستەکا برێڤەبرنێ رازی بن ، پاشی داراییا رێکخراوێ بھێتە ئێکلایی کرن و ھەر پارەیەکێ بمینیت دێ بریارا ھەلوەشیانێ دیارکەت . ئەڤ پەیرە و پروگرامە ل کونفرانسێ سیێ یێ رێکخراوێ بریار لسەر ھاتیە دان کو ل ٤_٦ /٣/٢٠١٦ ل کوبنھاگنا پایتەختێ دانیمارک ھاتبوو گرێدان .

مقالات

Default Image

المستقبل للدول غير المتقاعسة مناخياً

المصادقة على اتفاقية باريس حول تغيّر المناخ تؤشّر إلى عصر جديد، تحكمه قواعد مختلفة عما كان سائداً من قبل. قبل مؤتمر باريس العام الماضي، كان البعض يراهن على أن الاتفاق لن يحصل، والنتيجة كانت توقيع مئتي دولة، بما فيها الملوثان الأكبران الولايات المتحدة والصين.…

دستور اقليم كردستان باللغة الكردية

الإعلان العالمي لحقوق الإنسان

دستور اقليم كردستان باللغة العربية

Go to top