پەیرە و پروگرامێ نافخوەیی یێ رێکخراوێ

پەرەگرافا دووێ : جھێ رێکخراوێ : ١-جھێ رێکخراوێ یێ سەرەکی ل وەلاتێ نەرویجە ٢-رێکخراوێ مافێ ھەی کو نڤیسینگەھ و نوینەرێ کوردستانێ و دەرڤەی کوردستانێ ھەبیت، دشێت لقێن خوە ل دەرڤەی کوردستانێ و ل ھەرجھەکێ دی ڤەکەت .

.پەرەگرافا سیێ : نیشان : لوگویێ رێکخراوێ ژ سێ رەنگێن سەرەکی پێکھاتیە ( کەسکێ ڤەبوویی ، شینێ ڤەبوویی ، سپی ) کو نیشانا رەنگێ سروشت و ژیان و ئاشتیێ یە .

پەرەگرافا چوارێ : ١- کارکرن بو پاراستنا ژینگەھێ و سروشتی ل باشوورێ کوردستانێ کو تەڤ سەرچاوێن ئاڤ و دارستان و خاکی ڤەدگریت، گرینگیدان و گەشەپێدان و پاراستنا وان ب تایبەت سەچاوێن ئاڤێ. ٢- ھشیارکرنا جەماوەری ل بوارێ ژینگەھێ و بەلافکرنا روشنبیریێ بو پاراستنا سامانێ سروشتی و ب تالان نەبرنا وان. ئامادەکرنا ھەلمەتێن ھشیارکرنێ دەربارەی پاقژ راگرتنا جھێن گشتی و دیرئێخستنا ئەگەرێن زینبەخش لسەر ھەمی ژینگەھێ پەیرەوکرنا رێک و چارەسەریێن جیاواز بتایبەت ب رێکا راگەھاندنێ و شێوازێ بەلاڤوکا بو خواندنێ یان ژی بەرنامێن راستەخو ل رادیو و کەنالا . ٣- ھەڤبەشی و ھاریکاری دگەل کاربدەست و وەزارەتێن دەولەتێ و دامەزراوێن تایبەت ب ژینگەھێ ژ پێخەمەت پاراستنا داھاتێن سروشتی . ٤- ھاریکاریکرن دگەل وان دەستە و رێکخراوێن نە حکومی ئەوێن ل بیاڤێ ژینگەە و سامانێ سروشتی کاردکەن و بو گرنگیدان و گەشەپێدانا ئەوان بەرنامە و رێکێن چارەسەریێ کو بو پاراستنا ژینگەھێ دھێنە پەیرەوکرن . ٥- گرنگیپێدان ب نەخشەیەکێ نوی یێ ئابووری بو دابینکرنا پاشەروژا نڤشێ داھاتی و دڤێت گرنگیدان ب ئابوورێ لسەر بنیاتێ پاراستنا ژینگەھێ و پاراستنا مافێ نڤشێ داھاتی بیت. ٦- بو دەستکەفتنا زانیاری و خشتێ گرێدایی ب بوارێ ژینگەھێ و سامانێ سروشتی بێی رێگری و ئاریشە و ئاستەنگیان ھەبوونا ئازادیا بیروباوەرا و بتایبەتی ئازادی ل بوارێ راگەھاندنێ و رێدان بو ھشیارکرنا جەماوەری ل کومەلگەھی و دیارکرنا راستیا دەربارەی داھاتێ سروشتێ وەلاتی . کارکرن بو گرێدانا کور و کومبوونا لسەر ئاستێ نەتەوەیی کو ئارمانجا وان چارەسەرکرنا کێشێن ژینگەھی یێن نوکەیی بن ٧. ٨-شلوڤەکرنا پێشنیار و بوچوون و ھەلسەنگاندنا وان بو دانانا پروژە و یاسا و رێسایێن تایبەت بو پاراستنا ژینگەھێ و کارکرن بو پێشئێخستنا توێژینا ڤەکولین دەربارەی بابەتێن ژینگەھی و دیارکرنا ئەنجامێن وێ و پێشکێشکرن بو لایەنێن پەیوەندیدار و شولەژێ دا کو کارلسەر بھێتە کرن . ٩-ھەڤبەشی کرن ل دانانا پلان و بەرنامە و پروژە و چالاکیێن ژینگەھی دنافخودا ، دابینکرنا بەشەک ژ بودجەی بو ئامادەکرنا پێتڤیێن پاراستنا ژینگەھێ وەکی دەزگەھێ تەکنەلوژیێن ھەڤچەرخ و ھاریکاریکرنا شارەزا و بسپورێن بوارێ ژینگەھێ .

پەرەگرافا پێنجێ : دید و بوچوون و بنەمایێن کارکرنا رێکخراوێ : ١-پێکڤە گرێدانا ھەمی بەشێن جڤاکی و روشنبیری و رامیاری و ئابووری دگەل بوارێن دی یێن ژیانا مروڤی .کو ھەمی پێکڤە دگرێداینە و تەمامکەرێن ھەڤدوونە ، پێکڤە کارتێکرن لسەر ژیانا مروڤی و ژینگەھێ ھەیە . ٢- ھەمی پێکھاتەیێن سروشتی ل کوردستانێ و جیھانێ ب گشتی ، ب مروڤ و گیاندار و رووەک ڤە. ب گیان و بێ گیان ڤە. ٣-ھاریکاری و رێکخستن دگەل ھەمی لایەنا و بو رێگریکرن ل برسیبوونێ و نەبوونیێ و پیسبوونا ژینگەھێ بەرژەوەندیا گشتی دکەڤیتە رێزا ئێکێ ژ ھەمی بەرژەوەندیا. ٥-کارکرن بو دابینکرنا ژینگەھەکا پاقژ و ساخلەم و گرنگیدان ب ئەگەرێن باشترکرن و پشتەڤانیکرنا بەرنامە پلانێن پاراستنا سروشتی و دەرامەتا و کێمکرنا ئەگەرێن پیسبونا ژینگەھێ و ئەو ئەگەرێن زیانێ دگەھیننە دەوروبەرا و ژینگەھا جیھانێ بگشتی . ٦-ھەولدان بو مفا وەرگرتنا ئەقلانە و بەرھەمئینانێ دەربارەی داھات و سامانێن سروشتی د چارچوڤێ رێپێدایی دا و ب پەیرەوکرنا رێ و جھێن زانستی کو دوستێن ژینگەھێ و سروشتی بن ، بنەمایێ گەشا بەردەوام و دوم درێژ ھەبیت، پلان و پروژێن مفادارھەبن بەرامبەر ژینگەھێ . ٧-پاراستنا دارستان و گیانەوەر و رووەک و ھەمی وان زیندەوەرێن ترسا ژناڤچوونا وان ھەی ، ھەمی وان جە و دول و نھال و شیڤ یێن کو زیندەوەر و ھیرە زیندەوەر تێدا دژین کو ببنە جھەکێ پاراستی بو نڤشێن داھاتی یێن وان زیندەوەرا . ٨- ھشیارکرنا جەماوەری و راھێنانا وان لسەر رەفتارا وان دگەل ژینگەھەکا دروست کو زیانێ نەگەھیننە دەوروبەرێن وان. ٩-رونکرنا وان مەترسیێن ب ئەگەرێ گەفێن کارەساتێن سروشتی رویددەن و ھەولدان بو پشتبەستن ب تەکنەلوژیا نوی بو کێمکرنا ئەگەرێن وان کارەساتا. ١٠-ھەولدان بو دابینکرنا دیموکراتی و گەشەپێدان و دویرکەفتن ل توندوتیژیێ دناڤ جڤاکی دا ، گرێدان ب بنەمایێن مروڤی و کارکرن لسەر رێزگرتن ل مافێن مروڤی و دادپەروەریا جڤاکی . کارکرن بو داکوکیکرنێ ل ژینگەھێ بێی پەیرەکرنا ماف و دادپەروەریا جڤاکی ناھێتە کرن و ئەڤە بەرێ بنیاتێ سەرەکی و فەلسەفا زانستێ ژینگەھێ یە .

پەرەگرافا شەشێ : مەرجێن ب ئەندام بوون و شێوازێ کارکرنێ ل رێکخراوێ : ١-ھەر کەسەک خوجھێ کوردستانێ یان ئیراقێ یان ھەر وەلاتەکێ ئەوروپی ،دشێت ببیتە ئەندام د ڤێ رێکخراوێ دا، بێ جوداھیا ژ ئایین و نەتەوە و رەگەز یان ھەر جوداکاریەکا دی ، ب مەرجی ژی کو دبیت ژ ھەژھدە سالی و وێڤەبیت . ٢-پشتی پرکرنا فورما ئەندام بوونێ ، ئەندام دڤێت یێ پێگربیت ب پەیرە و پروگرام و ئارمانجێن رێکخراوێ ، و ئابوونا خوە یا دیارکری بدەت . ٣-کەسێ ئەندام نابیت رێکخراوێ بو بەرژەندیا کەسەکی بکاربینیت. ٤-خودابن رەوشت بیت و پێگەھەکێ باش یێ جڤاکی ھەبیت و چ تاوان لسەر نەھاتبنە سەپاندن .

ئەرک و مافێن کەسێ ئەندام ل رێکخراوێ دا: ئێکەم : مافێ کەسێ ئەندام : ١-بەژداریکرن ل بەرنامە و کومبوون و کونگرێن رێکخراوێ و بەرچافکرنا تێبینی و رەخنە و ھزر و بیرێن خو سەبارەت ب کارێ رێکخراوێ . ٢-ل دەمێ نوینەراتیا رێکخراوێ و بەژداریکرن د کور و کومبونا دا ، پێتڤیە ب ناڤێ رێکخراوێ باخڤیت و ل سنوورێ ئارمانجێن رێکخراوێ نەدەرکەڤیت . ٣- ھەمی ئەنداما مافێ خو کاندیدکرن و دەنگدانێ ھەیە د رێکخراوێ دا. ٤- ھەر ئەندامەکێ مافێ دەست بەردان ژ رێکخراوێ ھەیە پشتی ئاگەھدارکرنا رێکخراوێ و دیارکرنا ئەگەرێ دەست بەردانێ . ٥- ل دەمێ تووش بوونا ئەندامەکێ رێکخراوێ ب ھەر ئەگەرەکێ کو برێیا چالاکیا ژینگەھێ ڤەبیت ، دێ رێکخراو داکوکیێ ل مافێ وی کەت و دێبیتە جھێ باوەریا کارێ وی ئەندامی .

ئەرکێن ئەندامێ رێکخراوێ : ١- دڤێت نمونا پاراستنا ژینگەھێ و سروشتی بیت، بباوەری کارێ خوە ئەنجام بدەت . ٢-رول ھەبیت ل چالاکیێن رێکخراوێ بو پاراستنا مروڤ و گیانەوەر و ژینگەە و سروشتی . ٣-ھەر کەسەکێ بو ئەندام و پەیرەو و پروگرامێ رێکخراوێ قەبیل کر ، دڤێت یێ پابەندبیت ب ھەر بریارەکا کو ژ رێکخراوێ دەردکەڤیت .

پەرەگرافا حەفتێ ٤-دڤێت کاربکەت بو خو ھشیارکرن و خو زەنگینکرن ب بنەمایێن پەروەردا ژینگەھی ژ پێخەمەت پاراستنا ژینگەھێ و سروشت و مافێ مروڤی . ٥-پابەندبیت ب ئابوونەیا ئەندامیێ د رێکخراوێ دا .

پەرەگرافا ھەشتێ : دوماھیک ھاتن ب ئەندامبوونێ : ١-دەستەکا رێڤەبەراتیا رێکخراوێ دشێت مافێ ئەندام بوونێ ژ ئەندامی بدوماھیک بینیت ئەگەر : ٢-ئەندام ییچ پێگرنەبیت ب پەیرە و پروگرامێ رێکخراوێ و پشتگوە بھاڤێت . ٣-ئەگەر ئەو ئەندام خودان رەوشت و رەفتارەکا نەژھەژی بیت کو ناڤێ رێکخراوێ بێ رێز بکەت . ٤-خەلەتیێن مەزن بکەت و ببیتە ئەگەرێ زیانا راستەوخو بو رێکخراوێ ٥-پێکیرنەبیت ب دانا ئابوونا ئەندامی یا دیارکری .

پەرەگرافا نەھێ : رێڤەبەریا رێکخراوێ : رێڤەبەراتیا گشتی : ١-رێڤەبەراتیا گشتی پێکھاتیە ژ سەرجەم ئەندامێن رێکخراوێ ، پێکھاتیە ژ گوپیتکا دەستھەلاتی و کومبونا وەکی کونگرێ گشتی د دووسالا جارەکێ دھێتە گرێدان و ھەڤسەروک یاننوینەرێ وان دێ سەروکاتیا رێکخراوێ کەتن . ٢- دەستەیا رێڤەبرنێ دشێت داخازا گرێدانا کونگرەی بکەت بو دیارکرنا : • میکانزما کارکرنێ و پەیرەوێ نافخو و ئارمانجێن رێکخراوێ. • ھەلبژارتنا دەستاکا ریچڤەبەراتیا نوی بو رێکخراوێ .

پەرەگرافا دەھێ : دەستەکا ب رێڤەبرنێ : ئێکەم :پێکھاتا دەستەکا برێڤەبرنێ و دستھەلاتێن پێکھاتێ : دەستەکا رێڤەبەرایەتیێ پێکھاتیە ل سەرکردایەتیەکا ھەڤبەش ژ ھەڤسەروک و دوو جێگرێن سەروکاتیێ و ئەندامێن دەستەکا رێڤەبەراتیێ کو ژ پێنجکەسا کێمترنابیت و ئەو کەس بن خودان شیان شارەزابن ل بورێ ژینگەھێ و جڤاکێ مەدەنی کو ژلایێ رێڤەبەراتیا گشتی دێھێنە ھەلبژارتن بو ماوێ دووسالا. کار و دەستھەلاتێن دەستەکا رێڤەبرنێ دڤان خالێن ل خوارێ دا کووم دبن : ١-رازیبون لسەر پێشنیارێن ئەندامان و چالاکێن رێکخراوێ. ٢-پێشکێشکرنا پێشنیار و و بوچونا بو گھورینا پەیرەوێ نافخو یێ رێکخراوێ ، بو رێڤەبەراتیا گشتی بو بریاردان لسەر لدەمێ گرێدانا کونگرەی . ٣-بچ ئینانا بریارێن رێڤەبەراتیا گشتی . ٤-رێڤەبریا گشتی دەستھەلاتێ ڤەکرنا نڤیسینگەھ و لقێن نوی یێن رێکخراوێ ھەیە ل دەمێ پێتڤی و گونجایی. ٥- بو ئامادەکرنا پلانا سالانە یا رێکخراوێ ٦-پێداچوون ب تەڤایا راپورتێن دارایی و یەکسانکرن و پێشکێشکرنا وان ب دەستەکا رێڤەبەراتیا رێکخراوێ . ٧-رێڤەبرنا ئابووریا رێکخراوێ و وەرگرتنا ئابوونا و بەخشین و خەرجکرن بو پێدڤیێن رێکخراوێ . ٨-بجھ ئینانا بەرنامێ پروژا و سەرپەشتیکرنا وان . ٩-بریاردان ل سەر داخازکرنا دەست ژ کاربەردانێ و ئەندامەتیێ ژلایێ ئەندامێن رێکخراوێ.

دوو / بریارێن دەستەکا رێڤەبرنێ : ١ئەو بریارێن تایبەتن ب دەستەکا رێڤەبەرنێ ڤە ، ل پەیرەوی دا ھەنە کو ب دەنگێن پرانیا ئەنداما ھاتینە پەسەندکرن . ٢-ئەو بریارن یێن تایبەت ب سەروکاتیا دەستەکا برێڤەبرنێ و ھەردوو جێگرا ، لدویڤ ئەو دەستھەلاتێ کو ل پەیرەوی پروگرامی دا پێ ھاتیە دان ، ب ھەمان شێواز ئەو بریارێن بو سەروکێ نڤیسینگەە و لقێن دی دھێنە دان ل وەلاتێن جودا . سێ / کومبوونێن دەستەکا برێڤەبرنێ و دەنگدان لسەر : دەستەیا برێڤەبرنێ ھەیڤێ جارەکێ کوومبونێ دکەت ، ب داخازکرنێ لایێ ھەڤسەروکا ڤە ، دشێن لسەر داخازا دوو لسەر سێ ژ ئەنداما کومبونێن بلەز بھێنەکرن ، ددەمەکێ دا کو بەروڤاژی پەیرەوێ نافخو نەبیت و بریار ژی ب ئامادەبوونا پرانیا ئەنداما دھێتە دان . چار / دەستھەلاتێن

سەروکێ دەستەکا رێڤەبەراتیێ : ١-گازیکرن بو خولێن کوومبونێن ئاسایی و نە ئاسایێن رێکخراوێ. ٢-ئەڤ رێکخراوە دبیتە نوینەر ھەمبەری لایەنێن جودایێن فەرمیێن حکومەتێ وەکی رێڤەبەریا داد و ھەروەسا-رێکخراوێن جڤاکێ مەدەنی ودامەزراوێن کەرتێ تایبەت و یێن دی. ٣-پەیرەوکرنا ھەمی وان دەستھەلاتێن کو دەستەکا گشتی پێ را سپاردی. ٤-دەستنیشانکرنا جێگر یان کەسەکێ دی بو ئەنجامدانا ھندەک ژ دەستھەلاتا . ٥- کارێ سەروکایەتیێ دکەت ل وەختێ ئامادەنەبوونا ھەڤسەروکا . پێنج : وەختێ کارێ دەستەکا رێڤەبرنێ : ماوێ رێڤەبەراتیێ دوو سالە ، ب ھەلبژارتنا دەستەکا نوی، کارێ دەستەکا بەرێ بدوماھیک دھێت .

پەرەگرافا یازدێ داراییا رێکخراوێ: ئێک / سەرچاوێن داھاتێ رێکخراوێ پێکھاتینە ژ : ١-ئابوونا ب ئەندام بوون و ئابوونا سالانە ٢-وان پێدانێن ژ لایەنێن فەرمی و نەفەرمی دھێنە دان ٣-ئەو پێدانێن ئازاد و بێ مەرج ژ لایێ ئەندام و کەسێن دی دھێنە پێشکێشکرن. ٤-ئەو ھاریکاری و پێدانێن ژ لایێ رێکخراوێن ھەرێمی و دەولەتا دھێنە وەرگرتن، پشتی رازیبوونا دەستەیا برێڤەبرنا رێکخراوێ . دوو / رێکخراو خودانا برێڤەبرن و داراییا سەربخویا خوەیە و کەساتیا خوە یا پاراستی ھەیە . سێ / داراییا رێکخراوێ ل بانکەکێ یان پتر دھێتە پاراستن کو دەستەیا برێڤەبرنێ ب رازیبوونا ھەڤسەروکا دێ دیارکەت . چار / دڤێت رێکخراو ئەو برە پارەیێ ھەیی ب شێوەکێ دروست و لدویف رێکێن ژمێریاریا ئاسایی توماربکەتن .

پەرەگرافا دوازدێ ھەلوەشیانا رێکخراوێ : رێکخراو ب بریارا دوو ژ سەر سێ یا ئەندامێن دەستەکا گشتی دێھێتە ھەلوەشیان ، ب مەرجێ کو پرانیا ئەندامێن دەستەکا برێڤەبرنێ رازی بن ، پاشی داراییا رێکخراوێ بھێتە ئێکلایی کرن و ھەر پارەیەکێ بمینیت دێ بریارا ھەلوەشیانێ دیارکەت . ئەڤ پەیرە و پروگرامە ل کونفرانسێ سیێ یێ رێکخراوێ بریار لسەر ھاتیە دان کو ل ٤_٦ /٣/٢٠١٦ ل کوبنھاگنا پایتەختێ دانیمارک ھاتبوو گرێدان .