هەردەم هزر دکەم بوچی مرۆڤێ روژ هەلاتی هندە دوژمنێ ژینگەهێ یە؟ هەر ئەو ژینگەهە تە دکەتە مروڤەکێ تەندروست و هەر ئەو ژینگەهە هێزەکا روحی ددەتە تە ، هەر وێ ژینگەهێ هێزا فیزیکی پێشکێشی تەکریە, ئەڤ هەمی بونە سەدەمەک مروڤ ببیتە ئەرکدار هەمبەر هەمی ژیندارێن دیترێ چونکە ژینگەھ بتنێ میراتێ مرۆڤان نینە بەلکو ژیانا مرۆڤ و گیاندار بالندە ودار و بار و هەتا بچوکترین گەردیلە و هەمی ژیندارێن لسەر رویێ ئەردی تێدا دژین دەما مرۆڤ کویر بیردکەت کو ژیانا مە هەمی ژینداران پێکڤە گرێداییە و ئەرکێن هەبونا ژینگەهێ لسەر بوونا مە هەمیانە, مەندەهوش دبیت, ئەرێ ئەرکێ مە چیە؟ ئەرێ ئەم دشێین چبکەین بو پاراستنا ژینگەهێ تایبەت مرۆڤ کو بوینە دەستهەلاتدارێن ژینگەهێ گرنگە کو پاراستن و لێکولینان ددەربارەی مانا ژیانێ ژبو ژینداران ب ئەرک ببینن و بزانن و وێ بیرکرنێ بکەن کو نەمانا هەر ژیندارەکی یان ڤالابونە یان خرابونە, و هەموو ژیندار باجێن گرانێن وێ دێ دەن.میناکێن هەری بەرچاڤ نەخوشیێن دناڤا مروڤی دا بەر بەلاف, وەک کولێرا تاعون و کورونا و نەخوشیا سورکێن مەیمینکان, دیسان ئەو گازا زیان بەخشا مروڤ دروست دکەت ١٥% ژ ئاژەلان دروست دبیت, لەو گرنگە هوشیاری سەرەدەریێ دگەل ژینگەهێ بکەن ،دار چاندنێ بکەنە نەریت و پاک راگرتنا وێ بکەنە یاسا داکو هشکاتیا ئەر دی و ئەسمانی ژ ئاڤێ و گەش و هەوایەکێ پاک و دروست ببیت چونکە نەما دەنگ و رەنگێن جوان و دگەل مرنا بەردەوام هندەک وەکو تولڤەکرنا ژینگەهێ ئەنجام ددەن ئەڤەخالەکا رەشە و دورە ژ پرەنسیپێن مرۆڤایەتیێ فەرە دگەل مرۆڤان و هەمی ژینداران. لڤێرە بو ژیانەکا تەندروست بەرقەراربکەن ، پێتڤیە وەک بیبلکا چاڤێ خۆە چاڤدێریێ ل ژینگەهێ بکەین و کار ژبو پاراستنا هەموو ژینداران بکەین, و ئەگەر ب راستی ژبلی حەزێ مە ڤیانەک ژبو ژینگەهێ هەبیت دڤێت دەستپێکێ ژپەروەردەیا ژینگەهێ و ڤیانا وێ دەرببرین, چونکە ئەوە مە ب نشتیمانێ دایک دهێلیت ب تەندروستی بژین, کاچاوا ( گوری لێکولینا) سالا ٢٠٠٩ ێ یا روژنامەنڤیسێ ب ناڤ و دەنگێ بریتانی روبەرت فیسک , ئەڤ مژارە بەلافکریە و دبێژیت: شروڤەیەک لسەر راپورتا لنگا نەتەوەیێن یێکگرتی دەربارەی وەلاتێن ئەرەبی بەلافکری, فیسک ژ سالێن حەفتێیان لسەر جیهانا ئەرەبی گەلەک ژ خەلکێ وێ ئاگەهدارتر بوو لسەر رەوشا وان, و ڤێ مژارێ دئافرینیت یا نشتیمان و مالێ, دبێژیت ئەرێ بوچی خەلک هندە گرنگیێ و بەرپرساتیا مالێ وەردگرن لێ گرنگیێ ب جادە و باخچە و دەشت و ژ دەرڤە نادەن,؟ئەڤ دیاردە هەمان رەنگ یا روژ هەلاتی کو کوردژی بەشەکن راستی دا دشێن ژ رەوانگەها ژینگەهێ و هەروسا رەوانگەها نشتیمانی ئەڤێ دیاردا نەشرین و نەرێنی بخوینین یێن کو هەست دکەن لسەر رویێ ئەردی دژین دڤێت وەچەرخانەیەکا پارادیمی یا بەرفرهە ب سەر ئاگەهی و بیر و باوەر و ئەخلاقێ وان دا بهێت, نابیت وەسا هەست بکەیت کو ژیان بتنێ بو تە هاتیە ئافراندن. لێ مژارا ژینگەهێ ل دەف کوردان ژ دویر دزانم,گەر مللەتی دور دیت فەرە حکومەت بئێخیتە سیتەمێ پەروەردێ دا ئەڤێ پێدڤی لسه ر راوەستیانێ بویە وەسا ئاسان روینادەت, لێ مژارا ژینگەهی سەرەتاییە. چەوا دێ هەست ب بەرپرسیارێ کەین گەلەک مژارو خواندنا درێژ دڤێت دڤێت جڤاک و حکومەت ب هەڤرا هەڤ کار بن لێ هەتا ئەڤە چێببیت ئاگەهیا مە لسەری بیتن,دەم دڤێت چونکە مروڤێ کورد وەک روژهەلاتیە دڤێت باوەری و هێز پێکڤە بن,ژینگەهێ د ئاگەهێن کوردان دا, ب تایبەت د دەستهەلاتێ دا, بوون نینە, کەسێ گومان ل هندێ نینە کو د دیروکێ دا باسەک ل ژینگەهێ کربیت, ژبلی هندەک مرۆڤێن ژینگەھ پارێز ئەوژی رێژەیەکا کێمە ، وەکو کورد دبێژن : دەستەکێ ب تەنێ دەنگ ژێ ناهێت هەمو ب هەڤرا گرنگیێ بدەنە ژینگەهێ و بکەنە گوتارا گشتی دا باندورەکا مەزن هەیە کو خەلک هزر دکەن ژینگەھ یاوان نینە د راستی دا ئەڤە دیاردەکا ئالوزە ژ بێ دەستهەلاتیێ و بێ ئاگەهیێ و داکو دناڤا جەرگێ ژینگەهەکا رێکو پێک دا بژین و خۆە نیشتەجێ بکەن دڤێت گرنگ بزانین ئەڤە بنگەهێ ژینگەهی یە و نشتیمانسازیێ و کار لسەر بکەین دبیت ببیتە وەچەرخانە و بیرکرن وپاشی بهێتە ڤەگوهاستن بو کرداری لێ دژە ژینگەھ روژ ب روژێ زور دبن پەروەردەو رەوشەنبیریا ژینگەھێ، فەرە تاک بێخیتە لسەر ملێن خۆە ل ڤێرە دێ تشتەک هێتە هەبوونێ ئەوژی خۆە پێگەهاندنە چونکە ئەرکێ مرۆڤی تەنها ژینکرن نینە بەلکو خۆە ئاڤا کرنە لسەر هەمی فاکتەران ژینگەھ ژی ئێک ژ فاکتەرێن هەرە گرنگ و …بهێزە و دگەل یێن دژە ژینگەھ پەیوەندیەکێ دروست بکەن داکو بەر ب ئاراستەیەکێ ئەرێنی بچیت داکو باوەری و پیروزیا ژینگەهێ و نشتیمانی ب سەلمینن .
هشیارییا ژینگەهی
