دگەل بەرپرسێ رێکخراوا سەوزا ئەوروپی کوردستانی بەرێز ( هندرێن ئەشرەف ئامێدی)
باشور: مەبەست وچالاكیێن ریخراوا هەوە چنە تا نهو؟
هەندرێن ئەشرەف: ڕێكخراوا (سەوزا ئەوروپی – كوردستانی) ڕێكخراوەكا ئەوروپایی و كوردستانییە، ناحكومییە و سەربەخۆیە، سەر بەهیچ پارت و ڕێكخراوێكی ڕامیاری نییە، خۆبەخشانە كاردەكات. بەرگری ل ژینگەهێ و مافێن مرۆڤا دەكەت، و وڵاتی نەرویژ بنكەی سەرەكی ڕێكخراوێیە وە چەندین بنكەیێن دی مە یێت هەین ل ولاتێن ئوروپی وەكو ئەلمانیا و سوید ئو دانمارك و گەلەك جهێن دی، هەروەسا رێكخراوا مە هەڤال جەمكە دگەل رێكخراوا سەوزا كوردستانی كو بارەگایێ وێیێ سەرەكی دێ ل باژیرێ دهوكێ بیت . هەروەسا رێكخراوا مەیا هەڤال جێمك ئەڤە بو ماوێ سالەكێ پترە داخازا مولەتا كاركرنێ كریە بەلێ بەداخەوە هەتا نۆكە پشت گوهـ هاڤێتیە ئو هەر جارەك ب بیانویەكێ، ئومێدەوارین ئەڤ بابەتە بهێتە چارەسەركرن ئو یاسا رێكخراوا كار پێ بكەن.
سەبارەت بچالاكیێن مە یێن نوكە، ئەم شیاینە مال پەرەكی چیبكەین وە ل ڤی مالپەری روشنبیری و پێزانینێن وشیرەتا ل سەر ژینگەهێ بدەینە خەلكێ خو یێ هێژا وە ل نێزیكی 400 تا 500 كەسا مە رۆژانە مێهڤان هەنە ل مالپەرامەدا، هەروەسا مەجەند سمینار گرێداینە وە ب تایبەت ل سەر پروژێ گاپ ئەوێ ژلایێ تركاڤە چێبوی بو درستكرنا 13 سكرێن ئاڤێ ل سەر دیجلەو فراتی و مەترسیێن وێ ل سەر پاشەروژا كوردستانێ ، هەروەسا ئەم وەكو چاڤدێر بوینە سەر كاروبارێت حكومەتا هەرێمێ د بوارێ پاراستنا ژینگەهێڤە.
باشور: تا چەند هوین دكارن مفا ژسازیین ژینگەهی ل ئەوروپا ببینن بو كوردستانێ؟
هەندرێن ئەشرەف: ئەم دشێین گەلەك كارا بكەین دگەل سازیین ئوروپی ئەگەر حكومەتا هەرێمێ بزانیت گرنگیا ژینگەهێ چەندە بو كوردستانێ ، لێ بەلێ جهێ داخێیە كو مەدیت حكمەتا هەرێمێ رابو ب لابرنا وەزارەتا ژینگەهێ و وەزارەتا مافی مروڤ و وەزارەتا ناوچە دابراوەكان د كابینا شەشێ دا، براستی ئەڤە جهێ داخێە چونكی نوكە ل هەمی دونیایێ وەزارەتا ژینگەهێ ئو وەزارەتا مافێن مروڤا رویێ شارستانیا وێ حكومەتێ دیار دكەت ، ل جاتی پیتە ب ڤان دوو وەزارەتا دابا كابینا نوی رابون كرنە هەیئە و جەند موچەخورەك ل وێرێ هێلاینە.
باشور: مەیدانیەن هەوە چ هەمبان دایە بو كوردستانێ ددەمەكیدا هون لدور ولاتن؟
هەندرێن ئەشرەف: ئەم شیاینە لینكێن باش ئانكو پەیوەندیێن باش گرێدەین د گەل پارت و سازیێن پیتە پێدەر د بوارێ ژینگەهێ دا وە گرێدانا ڤان جورە پەیوەندیا مەرەم ژێ ئەوە كو ل پاشەروژێ پروژێن هەڤپشك دگەل جهێن ئوروپی ژ بو خزمەتا كوردستانێ ، وەهەر وەسا ئەم بەحسێ هەمی كارێن مەترسیدار ل سەر ژێنگەها كوردستانێ دكەین . هەر وەسا ئەڤ سازی ئان پارتێن ئوروپی ئەوێن پەیوەندیێن وان بهێز گەل مللەتێ كورد ئو د گەل حكمەتا هەرێمێ ئەم داخازێ ژێ د كەین بو ڤەگەریانا وەزارەتا ژینگەهێ ئو وەزارەتا مافی مروڤ ل سەر میلاكێ و زارەتێن حكومەتا هەرێما كوردستانێ
باشور: ددەمەكیدا كو ژینگەهئ باژێرێ دهوكئ یێ روبری مەترسیێن ژینگەهی دبیت نەخاسمە لسەر سەدا دهوك وتوپبارنكرنا سنوران ونەبوونا ماستەرپلانەكا هەژی بو ناڤ شاری هەوە چ شیان هەنە بو توخیب دانا ڤان مەترسیان ؟
هەندرێن ئەشرەف: ل هەمی دونیایێ دەمێ نەخشە بو درستكرنا جهێن نیشتەجێبونێ د دانن هزرا دەڤەرا كەسك دكەن بو نمونە ل ئسكندنافیا پتر ژ 60 % رێژا كەسكاتیێ هەیە ل ناڤ باژێرا وە ل هندەك جهێن دی 40 % و وێڤە، لێ بەلێ ل باژێرێ دهوكێ 7% كەسكاتی نینە ئەو جهێ هاتبیتە تەرخان كرن ژی بو كەسكاتیێ بویە جهێ مەترسیدار كا دێ كی بدەست خوڤە بەت ئو بو ئارمانجێت خو ب كار ئینیت، نوكە ب دەهان جهـ هەنە هەتا نوكە نەهاتینە چاندن و ل نەخشێ شارەوانیا دهوكێ دیار كریە وەكو باخچێن گشتی، ئەڤە دەلیلێ هندێیە كو شارەوانیا دهوكێ ل ئاستێ پێتڤی كارناكات و هیچ رقابەك ل سەر كارێن وان نینە وە ترس د هندێ دایە كو دهوك ببیتە باژێرەكێ كونكریتی ، سەبارەت ب سكرێ دهوكێ یا ئەز دزانم نوكە هەمی هاتیە پەرجان كرن و ئەگەرێن پەرجان كرنێ كەس نزانیت ژبو جیە و بەرژەوەندیا كیش بەرپرسیدایە، سەبارەت ب توپ بارانكرنا دوژمنێن گەلێ كور بو سنورێن كوردستانێ مە هەلوێست هەبوینە ئو چەندین داخویانی مە بەلاڤ كرینە سەبارەت ڤان پێشیلكاریا.
باشور: پەیوەندیێن هەوە دچ ئاستدانە دگەل وەزارەتا ژینگەهی وسازیین شولەب ژینگەهی لكوردستانێ؟
هەندرێن ئەشرەف: مە چ پەیوەندی دگەل وەزارەتا ژینگەهێ نینن چونكی تشتەك نینە ل كوردستانێ نوكە ناڤێ وێ وەزارەتا ژینگەهێ، لێ بەلێ نوكە هێزا پێشمەرگەهێ پاراستنا ژینگەهێ هەیە ئەو ب هندەك كارێن باش د رابن تا رادەیەكی بەلێ پا ئەڤە كارێ وان نینە چونكی هەر دەمێ خودێ نەكەت شەرەك چیبیت دێ هەر ئەڤ هێزەبیتە ئەگەرێ تێكدانا ژینگەهێ ، براستی ئەز زور رێزێ د ڤێ هێزا پاراستنا ژینگەهێ د گرم وەكی من گوتی زور كارێن باش كرینە ، وە رێكخراوا سەوزا ئوروپی كوردستانی ل تەموزا 2011 پروتوكولەك د گەل وان گرێدا بو پتر مفا ژ ئێك دوو وەرگرتن .
سەبارەت ب رێكخراوێن كوردستانێ زوربەی زوری وان رێكخراوێن وەهمینە بەس پارا وەردگرن و ب جهێن حزبیڤە دگرێداینە، ئومێدەوارین وەزارەتا ژینگەهێ بزڤریتەڤە ئو كارێ خو درست ئەنجام بدەت
باشور: سیاسەتا دەسهەلاتدارییا هەرێمێ تا چ رادەك بویە ئەگەرئ پیسبونا ژینگەهی؟
هەندرێن ئەشرەف: گوتنەكا كوردی هەیە دبێژن ئەگەر دز و خودانێ مالێ بونە شریك دێ گای د كولینا بانیرا بەن، ئەز ل كیرێ دەست پێ ب كەم ئاریشە د زورن هەر ژ ئینانا كەلوپەلا بو كوردستانێ بێ مراقبە نەخاسمە ئوتومبیلا ، وا داخل كرنا گاز و بانزینێن پیس و كەلوپەلێن چاینی ئانكو سینی، هەر وەسا دەرهینانا ئاڤێ ژ بن ئەردی بو جهێن تایبەتێن بارپرسا باخچێن وان ومسبەحێن وان ، وە بكار ئنانا موەلیداو ل ناڤ مالادا و دانانا بورجێت تلەفونا ناف مالادا ئو گەلەك كارێن دی وە ئەڤە هەمی ئەو تشتن كو كارتێكرنا خو هەی ل سەر پیسبونا ژینگەهێ ئو نەخوشیا . زێدەباری ڤێ جەندێ هەمیێ دوستێن حكمەتێ ئان كو هێزێن ئەمریكی چەكێ قەدەغەكری ل عیراقێ ب كار ئینایە ئو ڤێ كار تێكرنا خو هەیە ل سەر كوردستانێ ژی چونكی ژینگەهێ چ سنور بو نینن نمونا ڤێ چەندێ دەمێ ئەمریكا ئەڤ جورە چەكە ب كار ئینای ل بەسرە وە ب تایبەت ل دەڤەرا زوبیر كو ئەو دەڤەر یا بەرناسە بو چاندنا تەماتا ئو هەمی ئیراقی دگەل نیڤا كەنداڤی پتر ب تەماتا دابین د كەت ل دەمێ مەوسمی، بەلێ ئەڤ جورێ جەكی كو د بێژنێ یورانیوم منزب بو ماوێ پێنج هزار سالا ل وی جهی د مینیت ئو دگەل چاندنێ ڤێ یرانیومێ ڤەد گوهێزیت ئو د بیتە سەبەبێ نەخوشیا سەرەتانێ ئو تەشەوهاتێن خولقی كو هندە یا بەربەلاڤە ل ناف مەدا. ئەڤ هەمی پێشیلكاریە مروڤێن خودان دەستهەلات سەبەبن ئان شریكن ل ڤان كارادا ب نەبونا كونترولا وان تشتێن تێنە ناڤ ئاخا كوردستانێ ، وە نمونە زورن بەس وەخت دەست نادەت
باشور: هەوە چ پێكولنەكرینە بو سزادانا ئەو كومپانیایێن چەكی یێن ئەلمانی كو تانها ڤەرێژین وی چەكی فروتینە سەدامی كارتێكرن هەیە لسەر ژینگەهێ كوردستانێ؟هەندرێن ئەشرەف:ئەم بەشداربوین د كونفرانسا هەلبجە ئەوا كو تێتە ساز دان ل پەرلمانێ ئوروپی هەرسال ل 16.03. وە مە پەیاما خو هەبو ئو یا هەی ل ڤی كونفرانسی ، هەر وەسا پەیوەندیێن مە د گەل رێكخراوا چاك زور ب هێزن وە پتر ئەوان ئەڤ كەیسە ب ستویێ خوڤە گرتیە، لدیف پێزانینێن من وەكو هاتیە دیار كرن ل كونفرانسێ هەلەبجە ل پەرلەمانێ ئوروپی ل بروكسلێ ،كو كومپانیێن هولەندی یێت هاتینە سزا كرن وە نوكە هندەك ژ وان د زیندانێ دانە وە یێت ئەلمانی هێشتا دادگەها ئتحادیا ئەلمانیا تێدا كار دكەت ئو حكم نەداینە ، وە براستی مە داوا یا كری كو نە بەس بهینە حكم كرن ئەڤ كومپانیە بەلكو دڤێت باژێرێ هەلەبجە ئو ئەو جهێن هاتینە كیمیا باران كرن دڤێت بهێنە قەرەبو كرن ژی .
