گەر وەلاتەکێ کار کەرو بەرهەم هێنەرو ب داهێنا بیت و زانست وزانین لنیک هەبیت و عەقلێ بتە کار دێ شێت وەلاتی فورمەکێ بو فورمەکێ دی بەت و دێ گەشەکرنێ لێ زێدەکەت ، دگەل دەمی گوهەرینێن ریشەی دروست کەت ، وەلاتێ من کوردستان یا پری دارستان و ئاخا وی زەنگینە کۆ دشێت گەلەک بەرهەما دروست بکەت ،و خەلکێ خۆ بدەتە کار وەلاتی بەر ئاراستەیەکێ ڤە ببەن جوگرافی و ژینگەها کوردستانێ ب چ پێک دهێت ،
هژمارا هاولاتین کوردستانئ (40_50)ملیون که سن و رێژه یا کوردا (0،7%)یه ئانکو هه ر 150 مرۆڤا ل جیهانێ مرۆڤه کئ کورد د نافدا هه یه رێژه یا ئا کنجیێن کوردا ل جیهانێ پله یا (32)دهیت کوردژ ده رڤه ی کوردستانێ ژی زۆر هه نه دژین ژ لا یی روبه ری ڤه روبه رئ کوردیستانئ دگه هیته 409،650 کیلو مە ترێن دوجا ب دریژاهیا هزار کیلو مه ترا کوردستان ژلا یی مه زناهیا روبه ری فه یا 58 ێیە ژ 214 ده و له تا دا کوردستان ژلا یی رو به ری فه هندی ئه لمانیا و یابانێ یه و کوردستان ژ ده و له تا ئیتالیا وبریتانیا و سنیگالئ مه رنتره 4 جاران ژ ده وله تا کوریا باشور مه زنتره و 10 جارا ل سویسرا مه زنتره سنورئ کوردستانی ب 6 ده و له تا دهیته گریدان (sûrıye,iraq,iran,tırkiye,ermanstan,azarbaycan ) روبه ری دارستانین کوردستانئ 160 هزار کیلیو مه ترێن دوجا یه ئا نکۆ 39%ئا خا کوردستانئ دارستا نه بلنترین گوبیتک ل کودرستانئ (agrina ) کو بلنداهیا وئ دگه هیته 5137 مترا ده ریایا هه ره مه زن ل کوردستانێ ده ر یایا وانئ یه کۆ رێژا ئا فئ ژی 607 کلیو مه ترێن سئ جایه ده ریایا وانئ مه زنترین ده ر یا یه ل روژهه لا تا نافین و بیته یا 16 دێ 40 ملیون که س ب کوردی دئاخفن زمانئ کوردی پله یا 26 تێت ناف زمانێت جیهانی دا که سێن ب کوردی د تاخفن بترن ژوان ین ئوکرانی د ئاخفن رێژا نه فتئ نا ف ئاخا کوردستانئ دا 100 ملوین به رمیلن کوردستان ل جیهانئ پله یا 8 تیتن ژلایی نه فتی فه نه فتا کوردستانی 2 جارا هندی یا لیبایی یه و 4 جارا هندی یا قه طریه 7،5% نه فتا جیهانئ ناف کوردستانێدا یه کوردستاێ بەرورد بەین دگەل وەلاتەکێ ئەوروپی ـ( هولـەندا )
ھولەندا وەلاتەکێ ئەوروپی یە، دکەڤیتە باکورێ رۆژئاڤایێ ئەوروپا. ل باکور و رۆژئاڤایێ دکەڤیتە سەر دەریا باکۆر، ل باشورێ وێ بەلجیکایە و ل رۆژ ھەلاتێ وێ ئەلمانیا یە. توخیبێ وێ یێ دەریایی یێ دگەل بەریتانیا و ئەلمانیا و بەلجیکا.
رۆبەرێ وێ یێ گشتی 41,543 کم
پتر ژ نیڤەکا روبەرێ ھولەندا نزمترە ژ رویێ دەریایێ ژ بەر ھندێ ھولەندی نابێژنێ ھولەندا، ناڤێ وێ یێ کریە نێدەرلاند «Nederland» یانکو ئەردێ نزم.
ھولەندا ھەمی دەشتە و چ چیا و گر لێ نینن
موچێ تاکێ ھولەندی کو ھەیڤەکێ کاربکەت 2800 یورویە و بەلێ حکومەت ھندەکا بۆ پاشەرۆژێ ژێ رادکەت
زمانێ ھولەندا ھولەندی یە.
پارێ وێ یورویە و وان پێشنیارا یوروی بۆ ئەوروپا کر بوو. ئەندامە د ئێکەتیا ئەوروپا دا.
ھولەندا یا پێک ھاتیە ژ دوانزدە پارێزگەھا«کانتونان»
سیستەمێ برێڤەبرنێ،پاشایەتی ویاسایی و دیموکراتی پەرلەمانی یە و پایتەختێ وێ «ئەمستردام» ە. بەلێ جھێ بنەمالا پاشایەتیێ« مەلکی » و حکومەتێ یێ ل باژێرێ لاھای« دەنھاغ» کو جھێ دادگەھا جیھانییە.
ئەردێ ھولەندا یێ دەشتە ژبەر ھندێ بەھرا پتر ژ ھولەندیا ب پایسکلا دھێن و دچن داکو ساخلەمیا خۆ بپارێزن و کێم مەسرەف ترە و پتر ژ بیست ملیون پایسکلا یێن ھەین.
ھولەندا چوارەمین وەلاتە ل جیھانێ کو بژێویا ژیانێ تێدا یا خوش بیت و شەشەمین مەزنترین وەلاتێ ئابوری یێ ئەوروپا یە.
ھولەندا ل چەرخێ ھەڤدێ مەزنترین ھێزا دەریای و بازرگانیێ بوو ل ئەوروپا ناڤێ وی چەرخی کربوو چەرخێ زێرین و ل وی دەمی مەزنترین کومپانیا ھندی و ھولەندی دامەزراند بوو.
ھولەندا یا ب ئاشێن بای یێن کەڤن یا ناڤدارە، کو دکەڤندا دەرامەتێ ھشک پێ دھێرا وەک گەنمی و گەنموک و نوک و ...ھتد. ھەروەسا زەیت پێ بەرھەم دئینا و بوکارێن دارتاشیێ و دەرئێخستنا ئاڤا زێدە ل جھێن گەلەک ئاڤ لێ و بۆ گەلەک کارێن دی بکار دئینان.
ھەروەسا ھولەندا ب بەرھەمێ ئاژەلان یا ناڤدارە بتایبەتی پەنیری کو بایێ حەفت ملیار دولاران سالێ پەنیری دفروشن و ئێکەمین وەلاتە ل جیھانێ ڤێ رێژێ بفروشیت. ھەروەسا 70% ئەو گوشتێ بەرازی یێ بۆ جیھانێ فرێ دکەن ل ھولەندا دچیت. ھەروەسا ب گولان ژی یا بناڤ و دەنگە، بەلێ بەھرا پتر ژ گۆل شلێران کو دبێژنێ «Tulp» و گەلەک ژڤان بەرھەمان بۆ گەلەک وەلاتێن جیھانێ فرێ دکەن.
ھولەندا گەلەک روبەرێ کشتوکالی یێ ھەی و یا دووێ یە ل جیھانێ بۆ داھاتێ کشتوکالی و ل سالا 2019 نوت و پێنج ملیار یورو ژ داھاتێ کشتوکالی قازانج کرن. ھەروەسا ئەردێ وێ 9% دارستانن و 55% ێ پەز و گارەش لێ دچەرن و پێ خودان دبن.
روبەرێ ھولەندا دکەڤندا بەھرا پتر ئاڤ بوو، ئەو ئاڤ پیچ پیچە ھشک کر و ھەتا بەھرا پتر کریە ھشکاتی و ئەڤ وەلاتێ ھندە جوان و زەنگین ب خۆ ل سەر ئاڤا کر. ھولەندی دبێژن خودێ جیھان یا چێکری، بەلێ ھولەندا مە یا دروست کری. ھەروەسا بەندەرێ روتردام ل سەر دەریایێ ئێکەمین بەندەرە ل ئەوروپا و دوەمین بەندەرە ل جیھانێ و مفایەکێ زۆر بۆ بازرگانیێ ژێ دھێتە وەرگرتن.
بتنێ ل باژێرێ ئەمستردام 1281 پر«جسر» یێن ھەین.
ھەروەسا کومپانیا فلیپس یا ئەلەکترونیاتان و ئامیرێن ئەلەکتریکی یا ھولەندی یە و یا بەرنیاسە ل ھەمی جیھانێ.
ھولەندا گاز و غازێ ژی بەرھەم دئینن و کومپانیا «shel» یا ھولەندی و بەریتانی یە.هتد ئەڤە کورتیەک ژ لایێ رۆبەری وهژمارا مرۆڤان کوردستان مەزنترە ،لێ تانها کوردا نەشیانە خو ژینگەهەکا ساخلەم ژی درۆست بکەن هەمی سیستەم د هەلوەشیاینە و هیچ رەهەندەک ب عەقلانی ویاسای ب رێڤە ناچیت
سهردار هێتوتى
بێى ئاڤ ژیان نابه، ئهو ههڤۆكا هێشتا د ژیێ زاروكانیێ دا ل بهر گۆهێن مه ههموویان كهفتى، مرۆڤ و ههر جاندارهكێ دیتر یێ كو ل سهر رویێ عهردى دژیت، نهشێت بێى ههبوونا ئاڤا پاقژ زێده بهردهوامیێ بدهته ژیانێ، چونكى ل دهست پێكێ مانا مرۆڤى یا گرێداى ئاڤێ یه و ئاڤ ژى دڤێت یا پاقژ بیت و ب كێرى ڤهخارنێ بهێت.
مرۆڤن ئاڤێ پیس دكهن، دگهل كو هندهك ئهگهرێن خۆزایى ژى باندوور ل سهر پیسبوونا ئاڤێ ههیه، لێ ئهگهرێ ههره مهزن و بهێز چالاكیێن مرۆڤانه كو دبنه سهدهما پیسبوونا ئاڤێ ئهو ژى دهما بهرمایكێن خۆ یێن كیمیایى فرێدهنه ناڤا ئاڤێ و ئهڤ مادێن كیمیاى تێكهل ئاڤێ دبن و دبنه ئهگهرێ پیسبوونا وێ.
باندورا پیسبوونا ئاڤێ دێ چ بیت ل سهر مرۆڤى؟ ههموو جانهوهران ب مرۆڤه ژى، وهك پێشتر مه گوتى پێدڤیا وان ب ئاڤێ ههیه لهورا دڤێت ئهڤ ئاڤه یا پاقژ بیت و دیرى مادێن كیمیایى و بهرمایكێن مرۆڤان بیت داكو نهخوشى و پاشان مرن ل دوڤ نههێت، لهورا یا فهره هشیاریا پاراستنا ئاڤا پاقژ ببیته سهردێرا ژیانێ و نابیت ب ههروه بهێته ههدهر دان و دڤێت مرۆڤ خۆ ژ تێكدانا ژێدهرێن ئاڤێ وهكى ریبار و كانیان بدهته پاش و ههر كهسهك ژ لایێ خۆڤه ببیته چالاكێ هشیاریا پاراستنا ئاڤێ.